به منظور پي بردن به ارزش و اهميت نمايشگاهها، لازم است نگاهي به تاريخچه و قدمت اين حركت در طول دوران گذشته تاكنون داشته باشيم. از ابتدايي ترين روشهاي مبادله و تجارت در دوران گذشته، مبادله كالا با كالا و خدمات بوده است كه در اصطلاح همان مبادلات تهاتري امروزيست .
از آنجا كه در گذشته امكان بدست آوردن تمام نيازها و احتياجات به طور روزمره ميسر نبود و از طرفي امكان شناسايي افراد و گروههايي كه بتوانند اين نيازها را بر طرف كنند نبود، صاحبان كالا و خدمات در محلهايي گردهم آمده و نسبت به عرضه آنچه كه در اختيار داشتند و مازاد بر نيازشان بود اقدام مي نمودند. در حقيقت مي توان گفت قبل از دوران پيدايش پول نيز نمايشگاههاي مختلفي برپا مي شده و يكي از عوامل تأثير گذار در پيدايش و رواج سكه هاي قيمتي (پول) برگزاري و برپايي اينگونه نمايشگاهها بوده است.
هرچند برپايي اين گونه بازارها مفهوم امروزي نمايشگاه را نداشت، ليكن تداوم آن و تغيير شكل و شيوه هاي عرضه و برپايي آن در طول مدت زمان زمينه هاي شكل گيري نمايشگاههاي پيشرفته را پديد آورد و همانطور كه مي بينيد در عصر حاضر بازارچه ها و مكانهاي دادوستد قديم تبديل به فضايي براي تبادل اطلاعات و افكار و دانش و تكنولوژي بين ملل مختلف گرديده است.
تا قبل از سال 1851 ميلادي نمايشگاههاي مختلفي در گوشه و كنار جهان با عناوين و موضوعات مختلف برگزار گرديد كه در عصر خود نيز داراي اعتبار بود ه اند، اما اولين نمايشگاه جهاني به شكل امروزي در سال 1851 ميلادي و در محلي بنام كريستال پالاس در هايد پارك شهر لندن پايتخت انگلستان تحت عنوان "نمايشگاه بين المللي كالاهاي ملل جهان " برپا گرديد، و بالغ بر 14000 غرفه دار از سراسر جهان در آن حضور داشتند و ايران نيز در فضايي به وسعت 92 متر مربع يكي از مشاركت كنندگان بود.

نمايشگاه 1851 لندن

history1


اين نمايشگاه در زمان خود بگونه اي مورد توجه قرار گرفت كه جمعيتي بالغ بر ميليون نفر از آن بازديد كردند و آنچنان تاثيري بر نمايشگاههاي سنتي آمريكا از خود بجا گذاشت كه يكسال بعد آمريكايي ها نيز اولين نمايشگاه بين المللي خود را در سال 1852 در نيويورك بر پا نمودند . در طي سالهاي بعد نمايشگاههاي متعدد ديگري در بسياري از كشورهاي اروپايي با شيوه هاي خاص خود بر پا گرديد و هر كدام سعي در بهتر برگزار كردن نمايشگاههاي خود داشتند . نمايشگاهها در طي دوران مختلف و به واسطه شرايط حاكم بر زمان خود دستخوش تغييراتي شده اند ولي نكته اي كه همواره در تمامي نمايشگاهها قابل توجه است ، تحولي است كه برگزاري نمايشگاه درآن دوران از خود باقي گذاشته و غالباً منشأ اثر در صنايع و تجارت جوامع بشري گرديده است.
در نمايشگاه سال 1851 لندن يك سالن نمايشگاهي با مساحتي حدود 74000 متر مربع در مدت شش ماه با استفاده از آهن و شيشه و چوب به صورت قطعات منفصله در كارگاههاي مختلف ساخته شد و در محل نمايشگاه به يكديگر متصل گرديد.


نماي داخل سالن نمايشگاه 1851 لندن

history2

پيشنهاد ساخت سالن نمايشگاه 1851 با استفاده از تكنولوژي قطعات منفصله كه شايد در آن دوران مطرح نمودن چنين ايده هايي با مشكلات و مقاومتهايي روبرو بود تحولي عظيم در صنعت ساخت و ساز محسوب مي گرديد . روشي كه امروزه از متداولترين روشهاي ساخت و ساز محسوب مي گردد.


نماي ديگري از داخل سالن نمايشگاه 1851 لندن

history3

از ديگر مصاديق بارز و ماندگار عرضه تكنولوژي و فناوری جدید، نمایشگاه سال 1889 پاريس است. در اين نمايشگاه طرح ساخت برج ايفل كه از مدتها قبل توسط مهندس ايفل به مقامات شهر پاريس ارائه و پيشنهاد گرديده بود به عنوان يك سمبل و كالاي نمايشي ولي ماندگار در نمايشگاه اجرا گرديد. سالها بود كه مقامات شهر پاريس با اين تصور كه وجود چنين برجي به قداست تاريخي شهر آسيب مي رساند با ساخت آن مخالفت مي نمودند و تنها فضايي كه شرايط عرضه هنر و توان مهندسي آقاي ايفل را فراهم مي آورد حضور در نمايشگاه بود.
اين برج در كنار رود سن و در مدت 17 ماه ساخته شد و بعدها مورد تحسين مردم فرانسه و جهانيان قرار گرفت بطوريكه مخالفان احداث آن نيز از وجود چنين برجي در كشورشان افتخار مي كردند. برج ايفل در ابتداي فضاي نمايشگاه ساخته شده بود و در پشت آن سالن نمايشگاه كه در نوع خود از تكنولوژي خاص و پيشرفته اي برخوردار بود بر پا شده بود.


پوستر نمايشگاه 1889 پاريس

 history4

پوستر ديگري از نمايشگاه 1889 پاريس

history5

صنعت نمايشگاهي با سرعت در حال توسعه و تحول بود و كشورهاي بسياري وارد اين عرصه شده و اقدام به برگزاري نمايشگاه مي نمودند ولي از آنجائيكه توسعه و گسترش هر فعاليت و حركت اقتصادي باعث افزايش تعداد فعالان و متخصصان آن صنعت مي شود، ضرورت ايجاد تشكل، سنديكا و يا اتحاديه به منظور توسعه همكاريهاي بهتر و تدوين روشهاي يكپارچه و استاندارد برگزاري نمايشگاهها و كمك به كشورها و شركتهايي كه در ابتداي راه فعاليتهاي نمايشگاهي بودند به شدت احساس شد، از اين رو با تلاش و همفكري نمايشگاههاي بين المللي فعال در دهه بيست مانند بروكسل، بوداپست، كلن، فرانكفورت، لايپزيك، ميلان، پاريس، وين، زاگرب، اوترخت، والنسيا، لوبيانا، پادوا، ليو ن و بر دو، اتحاديه نمايشگاههاي بين المللي(UFI) در سال 1925 ميلادي پايه گذاري گرديد. اين اتحاديه يك سازمان بين المللي و غيرسياسي و غير انتفاعي است و در راستاي بهبود كيفيت برگزاري نمايشگاهها، تدوين مقررات و روشهاي برگزاري نمايشگاه، دوره هاي آموزشي مورد نياز و در مجموع سازماندهي و هماهنگي بين اعضاي خود فعاليت مي كند و از كميته هاي مختلفي در درون خود تشكيل شده و هر يك از اعضا طي شرايطي مي توانند به عضويت و رياست كميته هاي تخصصي آن انتخاب شوند.
از جمهوري اسلامي ايران ابتدا شركت سهامي نمايشگاههاي بين المللي ج .ا.ايران و در سالهاي اخير شركتهاي نمايشگاهي تبريز، مشهد، اصفهان، شيراز و كيش توانسته اند به عضويت(UFI) درآيند.
اداره مركزي اتحاديه ابتدا در ميلان آغاز به كار نمود و از سال 1948 ميلادي به پاريس منتقل شد. در حال حاضر(UFI) با بيش از 80 سال تجربه، تحقيقات مرتبط با صنعت نمايشگاهي انجام مي دهد و نتايج آن در بازاريابي و آموزش بكار مي رود.
از ديگر مجامع معتبر بين المللي، كميته بين المللي نمايشگاهها (International Exhibition Bureau)است که مقر آن در پاريس واقع شده است.
اين كميته وظيفه سازماندهي نمايشگاههاي جهاني(EXPO) ها را بعهده دارد و به تقاضاهاي اعضا در خصوص ميزباني و تدوين مقررات برگزاري اكسپو با توجه به قوانين حاكم در كشور ميزبان رسيدگي مي كند.

تاريخچه مختصري از برگزاري نمايشگاه در ايران

در ايران و در گذشتهاي بسيار دور، همانند ديگر كشورهاي دنيا، برپايي بازارهاي مكاره بر سر راه مسيرهاي تردد كاروانهاي تجاري و تشكيل بازارچه هاي محلي جهت تبادل كالا و خدمات متداول بوده است ولي هيچ كدام از آنها شكل نمايشگاههاي امروزي را نداشته اند.
همانطور كه قبلأ اشاره شد، اولين اقدام نمايشگاهي صورت گرفته توسط ايرانيان، حضور تعدادي از بازرگانان در سال 1230 هجري قمري (1851 ميلادي) در زمان ميرزا تقي خان امير كبير در نمايشگاه كريستال پالاس لندن بوده است و از اولين اقدام تخصصي برپايي نمايشگاه بين المللي در كشور مي توان به نمايشگاهي از توليدات صنعتي كشور ايتاليا در سال1337 در تهران اشاره نمود.
پس از آن وزارت امور اقتصاد و دارايي در سال 1347 به منظور برپايي نمايشگاههاي صنعتي، شركت سهامي نمايشگاههاي بين المللي ايران را در محل فعلي خود تاسيس نمود و از سال 1352 به بعد همه ساله در فصول شهريور و مهر ماه اقدام به برپايي نمايشگاههاي بين المللي بازرگاني تهران نمود. شركت سهامي نمايشگاههاي بين المللي ايران از سال 1353 از وزارت امور اقتصاد و دارايي جدا و به وزارت بازرگاني ملحق گرديد بعدها و با توجه به تغيير شيوه هاي برگزاري نمايشگاهها، نمايشگاه بين المللي بازرگاني تهران پس از برگزاري بيست و ششمين دوره خود در سال 1379 جاي خود را به نمايشگاههاي تخصصي داد و از آن سال تا به امروز نمايشگاههاي تخصصي متعددي با عناوين خاص خود در حال برگزاري هستند.
تدوین: آریا مجیدی
برگرفته از وبسایت شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی ج.ا. ایران

شرکت برنامه ریزی و نمایشگاهی بانیان امید,برگزارکننده نمایشگاه,برگزاری نمایشگاه,برگزارکننده نمایشگاه بین المللی,برگزاری نمایشگاه بین المللی,خدمات نمایشگاهی,خدمات نمایشگاه بین المللی,شرکت برگزارکننده نمایشگاه بانیان امید